بررسی تأثیر توسعه مالی بر انتشار دی اکسید کربن در بخش کشاورزی ایران

بررسی تاثیر توسعه مالی بر انتشار دی‏اکسیدکربن در بخش کشاورزی ایران     *سمیه امیرتیموری   * استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران   (تاریخ دریافت: 26/01/1396؛ تاریخ تصویب: 09/07/1397)     چکیده امروزه انتشار گازهای گلخانه‏ای، علی‏الخصوص دی‏اکسیدکربن، یکی از چالش‏های اصلی جهان است. بخش کشاورزی یکی از بخش‏های مهم اقتصاد ایران و انتشاردهنده این گاز است. از آن‏جایی‏که بخش مالی، نقش مرکزی در رشد و توسعه اقتصادی دارد. بنابراین، در این مطالعه، رابطه میان انتشار دی‏اکسیدکربن با شاخص توسعه مالی در بخش کشاورزی ایران مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای شاخص توسعه مالی، تولید ناخالص داخلی (رشد بخش کشاورزی)، توان دوم تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی در بخش کشاورزی، سطح اراضی تحت آبیاری‏های نوین به‏عنوان متغیرهای مستقل و میزان انتشار دی‏اکسیدکربن از بخش کشاورزی به‏عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد. بدین منظور از روش خودرگرسیون برداری (VAR) و داده‌های سالانه 92-1360 استفاده شد. نتایج آزمون هم‏انباشتگی جوهانسن- جوسلیوس نشان داد که یک رابطه بلندمدت بین متغیرهای مورد مطالعه وجود دارد. نتایج مدل تصحیح خطای برداری نیز نشان داد که در کوتاه‏مدت، شاخص توسعه مالی اثر معناداری بر انتشار دی‏اکسیدکربن در بخش کشاورزی ایران داشته و براساس یافته‏های مطالعه، افزایش مصرف انرژی، توسعه مالی و رشد اقتصادی سبب افزایش انتشار دی‏اکسیدکربن و پیشرفت تکنولوژی سبب کاهش این گاز در بخش کشاورزی شده است. بنابراین،، اگر رشد اقتصادی و توسعه مالی به صرفه‏جویی در مصرف انرژی بیانجامد، انتشار این گاز کاهش خواهد یافت. بنابراین تغییر سیاست به سمت توسعه مالی همراه با در نظر گرفتن ملاحظات محیط‌زیستی و بالا بردن بهره‏وری انرژی در بخش کشاورزی توصیه می‏شود.           کلید واژه‏ها: آزمون‏ هم‏انباشتگی جوهانسن-جوسلیوس، بخش کشاورزی، توسعه مالی، دی‏اکسیدکربن، مدل تصحیح خطای برداری           *نویسنده مسئول:                                                                                        Email: [email protected]